Wat zou een ontwerper doen als hij of zij plaats mocht nemen op de stoel van de boer? In ons project Natural Farm Lab zijn drie ontwerpers aan de slag met natuurlijke veehouderij. Maar wat is dat eigenlijk, en hoe bereik je zoiets? Daarover spraken we met kunstenares Lobke Meekes die zichzelf tot doel heeft gesteld om boer te worden.
Natuurlijke Veehouderij staat voor goed diermanagement en een sluitende kringloop, inzet van lokale rassen en het gebruik van natuurlijke middelen. Je kunt hierbij denken aan
minimaal gebruik van antibiotica en andere chemische middelen maar ook het optimaal inkomen en werkplezier voor veehouders en de huisvesting voor dieren bekeken vanuit het natuurlijke gedrag van het dier. Hoe je dat vervolgens precies invult, daar zijn duizenden manieren voor.
Ik wil boeren niet vertellen hoe ze moeten boeren, maar ik wil ze om hulp vagen om zelf een goede boerin te worden. Stel dat ik met boeren spreek die gangbaar telen en hen de les lees, dan stuit het ze tegen de borst. Ik probeer juist op een open manier vragen te stellen zodat het mijn gesprekspartner aan het denken zet. Er is geen goed of fout, het is niet zwart-wit. Alle boeren willen het beste voor hun dieren, alleen dat wat het beste is, daarover verschillen de boeren van mening.
Je moet je voorstellen dat veel boerderijen overgaan van vader op zoon en daarbij nemen ze veel over van de praktijk en gewoonten van hun ouders. Daar zitten mooie waarden in over de omgang met dieren en grond, maar ze worden ook weer geadviseerd door de mensen die de melk afnemen en die bestrijdingsmiddelen leveren. Die hebben op hun beurt weer belangen. Zo ontstaan er ontzettend veel verschillende kijken op wat goed boeren is. En waar de ene boer het juist goed vindt voor zijn koe om rustig binnen te staan en op tijd te eten te krijgen, wil de andere boer juist dat zijn koe in de wei loopt. De eerste boer vindt dat bijvoorbeeld weer veel te onrustig en stressvol voor zijn koe. Maar ook onder bioboeren zijn er weer veel verschillen. Er bestaan diverse waarheden naast elkaar.
Ik ben nog helemaal niet klaar! Boer worden is echt ontzettend complex, zeker als je het gesprek aangaat over wat natuurlijke veehouderij precies is. Ik ben er niet helemaal blanco ingestapt, mijn vader was varkenshouder. Daarnaast woon ik in een boeren omgeving en zie ik de veehouderij vanuit mijn achtertuin in al zijn vormen, er zit zoveel verschil tussen. Dat is waar ik nu sta – ik voer met vele boeren gesprekken ter inspiratie en kom tot de conclusie dat er niet een beste manier is van boeren. Als je vraagt naar oplossingen voor een probleem aan 10 boeren, dan krijg je 10 verschillende antwoorden, of ze nou natuurlijk, biologisch of gangbaar boeren.
Ik heb een veld achter mijn huis, en dat staat vol met zuring en distels. Voor koeien is dat niks, want ze kunnen het niet eten. Ook voor de gezondheid van de bodem is het funest. Als je zuring of distels hebt dan heb je het slecht voor elkaar, de zaden van zuring gaan wel 80 jaar mee, dus je komt er niet zomaar vanaf. Platspuiten zegt de ene boer. Een andere boer zegt dat de grond het blijkbaar nodig heeft omdat er te weinig bodemleven is sinds het stuk niet meer wordt bemest.
Ik wil vooral inspirator zijn, en ik ben ook kunstenaar. Na alle gesprekken ben ik enthousiast geraakt over de principes van natuurlijke veehouderij en deze wil ik delen! Ik doe dat als kunstenaar die boer wil worden. Waar ik afgelopen week achter kwam is dat ik wel wil boeren, maar geen eigenaar hoef te zijn van dieren. Zo kan ik voor dieren zorgen, mijn land omzetten in natuurlijk grasland en een logeeradres worden voor droogstaande koeien!
Dat zijn koeien die in een herstelfase zitten van de vorige lactatie, om zo voor te bereiken op de nieuwe lactatieperiode. Koeien die tussen twee zwangerschappen in zitten dus, want alleen als ze een kalfje hebben geven ze melk. Deze moeders moeten tussendoor bijkomen van het melk geven voor ze weer een kalf krijgen. Ze doen het vooral goed op gras van weinig bemest grasland, zoals een natuurlijk grasland. Er moet nog wel wat gebeuren om de grond rondom mijn huis logeer-proof te maken voor deze hardwerkende koeien.
